Báo cáo: Tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 về Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2015 - 2020 và xây dựng Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2025
HỘI NÔNG DÂN VIỆT NAM CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
BAN CHẤP HÀNH TRUNG ƯƠNG Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
*
Số 52 - BC/HNDTW Hà Nội, ngày 05 tháng 6 năm 2019
BÁO CÁO
Tổng kết 5 năm thực hiện Quyết định số 2261/QĐ-TTg,
ngày 15/12/2014 về Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã
giai đoạn 2015 - 2020 và xây dựng Chương trình hỗ trợ phát triển
kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2025
Thực hiện Văn bản số 2531/BKHĐT- HTX, ngày 19/4/2019 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc “Xây dựng Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 – 2025”, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam báo cáo kết quả 5 năm thực hiện Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2015 - 2020 và xây dựng Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2025, cụ thể như sau:
Phần thứ nhất
TÌNH HÌNH TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020
I. CÔNG TÁC BAN HÀNH CÁC VĂN BẢN TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020
1. Công tác triển khai ở Trung ương
Trước khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 về Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2015 – 2020, thực hiện Nghị quyết số 26 - NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về "nông nghiệp, nông dân, nông thôn"; Ban Bí thư Trụng ương Đảng đã ban hành Kết luận số 61-KL/TW, ngày 03/12/2009 của về“Nâng cao vai trò, trách nhiệm của Hội Nông dân Việt Nam trong phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới và xây dựng giai cấp nông dân Việt Nam giai đoạn 2010-2020”; Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 673/QĐ-TTg, ngày 10/5/2011“Về việc Hội Nông dân Việt Nam trực tiếp thực hiện và phối hợp thực hiện một số chương trình, đề án phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội nông thôn giai đoạn 2011- 2020”. Ngày 29 tháng 7 năm 2011, Ban Chấp hành Trung ương Hội nông dân Việt Nam đã Ban hành Nghị quyết số 04-NQ/HNDTW về việc “Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động và hướng dẫn phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2011-2020.
- Để thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/HNDTW của Ban Chấp hành Trung ương Hội. Hằng năm Trung ương Hội đã giao chỉ tiêu thi đua về xây dựng mô hình kinh tế hợp tác cho các tỉnh, thành Hội. Tại các hội nghị tổng kết năm của Ban chấp hành TW Hội đều đã đánh giá kết quả Hội Nông dân các tỉnh, thành phố tham gia phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp, nông thôn.
- Thực hiện Quyết định số 2261/QĐ-TTg, Trung ương Hội đã ký chương trình phối hợp với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nông dân phát triển các hình thức kinh tế tập thể trong nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2016-2020 và chỉ đạo các cấp Hội triển khai thực hiện chương trình phối hợp.
- Ngày 6 tháng 5 năm 2016, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã xây dựng Chương trình hành động số 16 - CT/HNDTW về việc thực hiện Đề án “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới tại vùng đồng bằng sông Cửu Long” theo Quyết định số 445/QĐ-TTg ngày 21 tháng 3 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ.
- Ngày 01/3/2017, Trung ương Hội Nông dân Việt nam đã ban hành Công văn số 2583 - CV/HNDTW, ngày 01/3/2017 chỉ đạo Hội Nông dân các tỉnh, thành phố tăng cường chỉ đạo các cấp Hội tuyên truyền, vận động hội viên nông dân tích cực tham gia xây dựng các loại hình Hợp tác xã kiểu mới theo Luật.
- Ngày 07/7/2017, Trung ương Hội đã có công văn số 3054-CV/HNDTW, chỉ đạo Hội Nông dân các tỉnh thành phố báo cáo kết quả thực hiện chương trình phối hợp số 31-CtrPH/HNDVN-LMHTXVN, ngày 21/11/2016 giữa TW Hội Nông dân VN với Liên minh HTX về việc đẩy mạnh phát triển các hình thức kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, nông thôn giai đoạn 2016-2020.
- Ngày 18/4/2018, Trung ương Hội đã phối hợp với Bộ Nông nghiệp&Phát triển nông thôn, Liên minh Hợp tác xã đã ký kết và ban hành Chương trình phối hợp giữa Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn- Liên Minh hợp tác xã Việt Nam- Trung ương Hội Nông dân Việt Nam về thực hiện mục tiêu 15.000 hợp tác xã và liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp hoạt động có hiệu quả theo Nghị quyết của Quốc hội. Chương trình phối hợp 3 bên đã nêu rõ 4 quan điểm, 4 mục tiêu. Ngày 24/4/2018 Trung ương Hội đã ban hành công văn số 3991-CV/HND TW chỉ đạo các tỉnh, thành Hội chủ động phối hợp với sở Nông nghiệp và PTNT và Liên minh hợp tác xã Việt Nam xây dựng kế hoạch, báo cáo tỉnh, thành ủy và triển khai chương trình phối hợp”.
- Ngoài ra công tác tuyên truyền, vận động, hỗ trợ hội viên nông dân tích cực tham gia xây dựng các loại hình Hợp tác xã kiểu mới theo Luật còn được thể hiện trong nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn khác của Ban Thường vụ Trung ương Hội Nông dân Việt Nam.
2. Công tác triển khai thực hiện ở địa phương
Thực hiện Quyết định số 2261/QĐ-TTg, bám sát sự chỉ đạo, hướng dẫn của Ban Thường vụ Trung ương Hội, các cấp Hội đã tích cực tham gia hướng dẫn, hỗ trợ hội viên nông dân, phát triển các hình thức kinh tế tập thể trong nông nghiệp, đặc biệt là hợp tác xã; chủ động tham mưu cho cấp uỷ, phối hợp với chính quyền và các ngành chức năng, các đoàn thể quần chúng nhằm khai thác các nguồn lực hỗ trợ cho công tác tuyên truyền, bồi dưỡng kiến thức về kinh tế tập thể, hợp tác xã và chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước. Đồng thời tích cực vận động hội viên nông dân xây dựng mô hình kinh tế hợp tác kiểu mới.
Đến nay hầu hết các tỉnh, thành Hội đã ký kết chương trình phối hợp hoạt động với Liên minh Hợp tác xã nhằm thống nhất phối hợp hoạt động giữa 2 tổ chức trong việc tuyên truyền để nâng cao nhận thức về kinh tế tập thể trong nông nghiệp và phát huy sức mạnh của giai cấp nông dân Việt Nam trong việc đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; góp phần hỗ trợ kinh tế hộ làm ăn có hiệu quả. Phối hợp xây dựng các mô hình hợp tác xã phù hợp với tình hình kinh tế xã hội của địa phương. Phối hợp bồi dưỡng đội ngũ cán bộ Hội các cấp và tham gia đào tạo nguồn nhân lực cho các hợp tác xã.
Thực hiện kết luận số 61 –KL/TW, của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Quyết định 673/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và các văn bản chỉ đạo của Trung ương Hội, 100% số tỉnh, thành Hội chủ động tham mưu cho tỉnh ủy, thành ủy có văn bản chỉ đạo các cấp, các ngành tạo điều kiện phối hợp với Hội Nông dân thực hiện và phối hợp thực hiện một số chương trình, đề án phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội nông thôn giai đoạn 2011-2020 của các tỉnh, thành phố; trong đó có các chương trình, đề án phát triển các hình thức kinh tế tập thể trong nông nghiệp, nông thôn; xây dựng và nhân rộng mô hình kinh tế hợp tác sản xuất và tiêu thụ nông sản.
Nhiều tỉnh, thành Hội đã xây dựng đề án trình cấp uỷ, đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành và các ngành liên quan ủng hộ, cấp kinh phí để Hội Nông dân thực hiện đề án về xây dựng và phát triển kinh tế tập thể. Từ đó xây dựng chương trình hành động thực hiện đề án và lập kế hoạch cụ thể cho từng giai đoạn. Khảo sát nắm chắc tình hình kinh tế tập thể ở từng khu vực và nhu cầu nguyện vọng của từng hội viên nông dân trên cơ sở đó chỉ đạo các cấp Hội tăng cường vận động nông dân xây dựng các hợp tác xã nông nghiệp phù hợp ở các chi, tổ Hội theo địa bàn hoặc theo nghề nghiệp.
II. KẾT QUẢ TRIỂN KHAI THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2015 - 2020
1. Công tác tuyên truyền, vận động hội viên nông dân về các chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã trong nông nghiệp, nông thôn.
Nhằm tuyên truyền, vận động, hướng dẫn cán bộ, hội viên nông dân về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về phát triển hợp tác xã trong nông nghiệp, nông thôn, Hội Nông dân các cấp đã tập trung tuyên truyền đến cán bộ, hội viên nông dân về các nội dung các Nghị quyết Đại hội của Đảng liên quan đến phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã; Luật hợp tác xã năm 2012; Nghị định 193/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều luật Hợp tác xã; Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT, ngày 26/5/2014 của Bộ Kế hoạch & Đầu tư “Hướng dẫn về đăng ký hợp tác xã và chế độ báo cáo tình hình hoạt động của hợp tác xã”; Trích các điều từ 101 đến điều 114 của Bộ Luật dân sự - năm 2015 “Về tổ hợp tác”; Nghị định 151/2007/NĐ-CP của Chính phủ về “Tổ chức và hoạt động của tổ hợp tác”; và đặc biệt chú trọng các nội dung trong Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ về Chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2015 – 2020 để cán bộ, hội viên, thành viên hợp tác xã nắm bắt.
Trung ương Hội đã chủ động phối hợp với Bộ thông tin – tuyên truyền và các cơ quan thông tin đại chúng như Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, các cơ quan báo chí ở Trung ưong thực hiện hàng trăm chương trình dưới các hình thức khác nhau để tuyên truyền các nội dung trên. Đồng thời chỉ đạo các cơ quan báo chí của Hội như: Báo nông thôn ngày nay, Tạp chí Nông thôn mới, trang thông tin công tác Hội...thực hiện hàng ngàn chuyên trang, chuyên mục để truyền tải sâu rộng và nhanh nhất các nội dung của chính sách hỗ trợ hợp tác xã theo Quyết định số 2261/QĐ-TTg đến từng cán bộ, hội viên nông dân; nêu gương những hợp tác xã, tổ hợp tác điển hình tiên tiến đến từng cán bộ, hội viên nông dân từ Trung ương đến các chi, tổ hội ở vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới hải đảo về những kinh nghiệm quý báu của những Hợp tác xã mạnh, những tổ hợp tác làm ăn có hiệu quả để cán bộ và nông dân ở các vùng miền của cả nước tham khảo và học tập.
Hội Nông dân các tỉnh, thành phố đã tạo hiệu ứng mạnh mẽ với các hình thức tuyên truyền đa dạng, phong phú, đổi mới như: tuyên truyền thông qua các buổi sinh hoạt chi, tổ hội nông dân, sinh hoạt các câu lạc bộ “Nông dân với pháp luật”, câu lạc bộ “khuyến nông” của nông dân; thông qua Hội nghị Ban chấp hành các cấp; các hội nghị sơ kết, tổng kết theo chuyên đề, đặc biệt là Hội nghị “Nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững” ở xã, phường mỗi năm 1 lần; ở huyện thị, quận và tỉnh, thành phố 5 năm 2 lần và Trung ương 5 năm 1 lần. Hội nghị “Nông dân điển hình tiên tiến” 5 năm 1 lần; thông qua các kỳ sơ, tổng kết 6 tháng, 1 năm hoặc các buổi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ của nông dân, các hội thi do nông dân tổ chức như: Hội thi nhà nông đua tài được tổ chức 5 năm 1 lần; Hội thi sáng tạo kỹ thuật nhà nông, được tổ chức 2 năm 1 lần; Hội thi tiếng hát đồng quê...Trong các hội thi các câu hỏi đều có nội dung hỏi về kiến thức kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Kết quả trong giai đoạn năm 2015 - 2018 các cấp Hội đã chủ động và phối hợp tổ chức được 240.594 cuộc tuyên truyền cho hơn 12 triệu lượt hội viên, nông dân về kiến thức và các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về hợp tác xã, về nội dung Quyết định số 2261/QĐ-TTg và các cuộc thăm quan học tập các mô hình hợp tác xã điển hình tiên tiến đang làm ăn có hiệu quả.
Qua công tác tuyên truyền bước đầu đã giúp hội viên, nông dân thay đổi về nhận thức về hợp tác xã. Đây là một tổ chức kinh tế tự nguyện, bình đẳng, dân chủ và cùng có lợi của nông dân, do nông dân tự nguyện thành lập nhằm liên kết lại với nhau để đáp ứng các nhu cầu chung về kinh tế, xã hội và văn hóa của các thành viên.
2. Công tác tập huấn, bồi dưỡng kiến thức kinh tế tập thể, hợp tác xã.
Trong giai đoạn 2015 - 2018, Hệ thống tố chức Hội Nông dân đã chủ động phối hợp và trực tiếp tổ chức được 14.691 lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức về kinh tế tập thể, hợp tác xã cho 847.600 lượt cán bộ, thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác là hội viên nông dân, trong đó:
Ở Trung ương Hội được sự hỗ trợ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong năm 2015 đã được cấp 5.250 triệu đồng. Trung ương Hội đã chỉ đạo và phối hợp với các cấp Hội xây dựng bộ tài liệu học tập và tổ chức được 34 lớp tập huấn bồi dưỡng cho 1.700 học viên là các thành viên trong Ban quản trị, Ban giám đốc, Ban kiểm soát, kế toán và xã viên làm công tác chuyên môn nghiệp vụ. Ký kết với Đài truyền hình VTV2 thực hiện chương trình “ Nông dân với Hợp tác xã”.
Từ năm 2016 đến nay nguồn kinh phí từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư để hỗ trợ tập huấn bồi dưỡng cán bộ hợp tác xã không còn. Nguồn kinh phí từ Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới cũng không bố trí hỗ trợ đào tạo, tập huấn cán bộ hợp tác xã nên Trung ương Hội chỉ lồng ghép một số nội dung tập huấn hợp tác xã vào các lớp tập huấn nội dung khác.
Ở địa phương, Hội Nông dân các tỉnh thành phố đ· phối hợp với các ngành chức năng như Sở Kế hoạch & Đầu tư; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Liên minh Hợp tác xã tổ chức tập huấn, bồi dưỡng được 14.660 lớp tập huấn cho 845.900 lượt cán bộ, thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác là hội viên nông dân.
3. Kết quả triển khai các chính sách hỗ trợ theo nội dung Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ
a. Chính sách đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực
Trong 5 năm qua, bằng nhiều hình thức, Hội Nông dân các cấp đã tham mưu cho cấp ủy và phối hợp với sở kế hoạch đầu tư, sở nông nghiệp &PTNT, Liên minh hợp tác xã đẩy mạnh chính sách đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, hội viên nông dân là thành viên HTX, THT…Tại khóa học, các học viên tham gia khóa đào tạo đã được giảng viên chuyên sâu về lĩnh vực kinh tế tập thể truyền đạt những kiến thức mới về Luật Hợp tác xã năm 2012, Nghị định số 193/2013/NĐ-CP của Chính phủ về quy định một số điều của Luật Hợp tác xã năm 2012; Thông tư số 03/2014/TT-BKHĐT ngày 26/5/2014 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn về đăng ký Hợp tác xã; Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 “Phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển hợp tác xã giai đoạn 2015-2020”; Chỉ thị số 19/CT-TTg, ngày 24/7/2015 của Thủ tướng Chính phủ V/v đẩy mạnh triển khai thi hành Luật hợp tác xã; Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 22/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường công tác thi hành thực hiện Luật Hợp tác xã năm 2012… Ngoài ra còn bồi dưỡng kiến thức quản lý nội bộ, công tác kế toán tài chính trong HTX; kiến thức về điều hành tổ chức sản xuất theo mô hình HTX kiểu mới đang tham gia hợp đồng sản xuất và tiêu thụ nông sản với các doanh nghiệp… Tuy nhiên trong giai đoạn từ năm 2016 đến nay, do chưa có nguồn kinh phí hỗ trợ nên việc tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng gặp khó khăn. Vì thế Trung ương Hội đã tranh thủ các nguồn tài cính từ các chương trình hợp tác quốc tế tổ chức 80 lớp tập huấn cho 4.000 lượt cán bộ hội cơ sở có lồng ghép nội dung về hướng dẫn xây dựng hợp tác xã.
Bên cạnh đó Hội Nông dân các cấp đã chủ động khai thác các nguồn vốn để hỗ trợ công tác đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, hội viên nông dân là thành viên HTX, THT. Theo báo cáo trong 5 năm, Hội Nông dân các cấp đã phối hợp tổ chức được 14.691 lớp tập huấn cho 847.600 lượt thành viên THT, HTX là cán bộ, hội viên nông dân về kiến thức kinh tế hợp tác. Điển hình như Hội Nông dân các tỉnh: Hải Dương, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hòa Bình, Yên Bái, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định, Nghệ An, Hà Tĩnh, Lâm Đồng, Phú Yên, Đắc Lắc, An Giang,Tiền Giang, Trà Vinh và Thành phố Hồ Chí Minh...
b. Công tác đào tạo nghề
Trong giai đoạn 2015-2018, đã đào tạo, dạy nghề cho 362.000 lao động là thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác và đối tượng lao động nông thôn. Trong đó trực tiếp đào tạo nghề cho 112.000 lao động; phối hợp với các tổ chức khác đào tạo nghề cho 250.000 lao động. Trong tổng số 362.000 lao động nông thôn được đào tạo, dạy nghề có gần 80% đang là thành viên tổ hợp tác, hợp tác xã và 27.746 lao động sau khi học nghề, được sự giúp đỡ, hướng dẫn của Hội nông dân đã thành lập được hàng ngàn tổ hợp tác, tổ nhóm liên kết sản xuất và hàng trăm hợp tác xã.
c. Chính sách xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường
Nhằm đẩy mạnh xúc tiến thương mại, liên kết tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cho hội viên nông dân, thành viên hợp tác xã nông nghiệp, các cấp Hội đã phối hợp với các bộ, ngành cung cấp thông tin, giá cả vật tư nông nghiệp, hàng hóa nông sản, tổ chức các hội chợ, triển lãm, xúc tiến thương mại ở địa phương nhằm hỗ trợ các hợp tác xã, tổ hợp tác mở rộng thị trường, tiêu thụ phẩn phẩm. Trong giai đoạn 2015- 2018, Trung ương Hội đã tổ chức được 15 Hội chợ triển lãm nông sản tại 3 khu vực bắc, trung, nam. Liên kết với các doanh nghiệp, các hệ thống siêu thị, chợ đầu mối ký kết trên 68.926 hợp đồng tiêu thụ nông sản trị giá 3.483 tỷ đồng; hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý cho 1.347 sản phầm.
d. Ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới
Trung ương Hội tiếp tục chỉ đạo các tỉnh, thành Hội chủ động phối hợp với các ngành, các doanh nghiệp tổ chức được 300.325 lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất cho trên 15 triệu lượt hội viên, nông dân, thành viên hợp tác xã; xây dựng trên 60.000 mô hình hình trình diễn VietGap; chuyển giao thành công 2.700 mô hình ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản tại 63 tỉnh, thành. Phát động cuộc thi sáng tạo kỹ thuật nhà nông, đã có hàng trăm giải pháp kỹ thuật của nông dân tự sáng chế, tự nghiên cứu được ứng dụng có hiệu quả vào sản xuất và đời sống. Các tỉnh, thành Hội đã tích cực liên hệ làm việc với các Sở khoa học - công nghệ của tỉnh để tìm nguồn chuyển giao tiến bộ KHKT cho các thành viên của HTX.
đ. Chính sách hỗ trợ vốn phát triển hợp tác xã
Nhằm hỗ trợ, tạo điều kiện cho việc thành lập mới và củng cố các hợp tác xã hoạt động bền vững và hiệu quả trong sản xuất, kinh doanh, các cấp Hội Nông dân đặc biệt quan tâm đến hỗ trợ nguồn vốn cho hội viên nông dân là các thành viên tổ hợp tác, hợp tác xã. Trung ương Hội đã ký kết và chỉ đạo các cấp Hội phát triển các nguồn vốn chủ yếu sau:
- Nguồn vốn từ ngân sách nhà nước: Thông qua đề xuất với các cấp chính quyền tạo điều kiện phối hợp với các ngành chức năng, tranh thủ các chương trình dự án đầu tư để khai thác các nguồn vốn đầu tư đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh. Kết quả trong 5 qua, Hội Nông dân các cấp đã khai thác được hơn 5.000 tỷ đồng từ các chương trình phối hợp để hỗ trợ củng cố và phát triển hợp tác xã.
- Nguồn Quỹ hỗ trợ nông dân của Hội: Tính đến ngày 31/12/2018 tổng nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân của các cấp Hội là trên 3.065 tỷ đồng, đang dư nợ cho vay thông qua gần 9.000 dự án vay vốn (nhóm hộ, tổ hợp tác, HTX…) với hơn 300.000 hộ vay. Thu nhập bình quân của thành viên tổ hợp tác, hợp tác xã vay vốn từ Quỹ HTND tăng trên 20% so với trước khi chưa có vốn hỗ trợ của Hội. Hàng năm giải quyết việc làm cho hàng chục ngàn lao động ở nông thôn; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, xây dựng nông thôn mới. Các thành viên thêm gắn bó với tổ chức Hội, phấn khởi, tin tưởng vào chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, giảm tệ nạn xã hội, ổn định chính trị, an ninh trật tự ở nông thôn.
- Nguồn từ chương trình phối hợp với các Ngân hàng: Hội đã phối hợp với các ngân hàng như ngân hàng Chính sách xã hội, ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Liên Việt, các ngân hàng thương mại và tổ chức tín dụng khác, thực hiện ủy thác, tín chấp giúp cho gần 3 triệu lượt hộ nông dân là thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác vay gần 120.000 tỷ đồng thông qua gần 90.000 tổ vay vốn.
Bên cạnh đó các cấp Hội cũng đã phối hợp với các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước, đặc biệt là Chương trình phát triển rừng và trang trại, đã khai thác hơn 11.000 tỷ đồng thông qua việc xây dựng các mô hình phát triển kinh tế, giúp cán bộ, hội viên nông dân là thành viên hợp tác xã có nguồn vốn phát triển sản xuất, kinh doanh.
5. Kết quả tham gia xây dựng các mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã
Trên cơ sở nâng cao nhận thức của hội viên nông dân, các cấp hội Hội đã vận động kết hợp hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, hỗ trợ vốn, tư vấn cách làm, hướng dẫn thủ tục đăng ký cho hội viên xây dựng và phát triển các hình thức kinh tế tập thể phù hợp với đặc điểm của từng khu vực, vùng miền. Kết quả cụ thể đến hết ngày 31/12/2018 như sau:
* Về khu vực hợp tác xã: Các cấp Hội tuyên truyền, vận động và trực tiếp hướng dẫn hội viên thành lập được 1.350 HTX chủ yếu hoạt động trong các lĩnh vực sau.
- Lĩnh vực nông-lâm-ngư nghiệp: Có 817 HTX hoạt động, chiếm khoảng 60% trên tổng số. Tổng số xã viên 107.800 xã viên, bình quân 126 xã viên/HTX; nguồn vốn hoạt động bình quân 656.000 triệu đồng/năm.
- Lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp: Tổng số có 265 HTX, chiếm khoảng 20% trên tổng số, chủ yếu hoạt động trong một số ngành nghề như: sản xuất, khai thác vật liệu xây dựng, chế biến thuỷ hải sản, sản xuất hàng mộc mỹ nghệ, mộc dân dụng...
- Lĩnh vực thương mại, dịch vụ và các lĩnh vực khác: có 268 HTX chiếm khoảng 20% trên tổng số. Trong đó chủ yếu là loại hình dịch vụ phục vụ cho sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Bình quân có khoảng 20-25 thành viên/HTX.
* Về tổ hợp tác: Đến hết năm 2018, Hội Nông dân các cấp đã chủ động và phối hợp thành lập được khoảng 101.000 tổ hợp tác, dự kiến đến hết năm 2020 thành lập 130.000 tổ hợp tác chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, tín dụng và dịch vụ.
III. ĐÁNH GIÁ CHUNG
1. Kết quả đạt được:
Nhận thức rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng của Hợp tác xã, trong 5 năm qua các cấp Hội đã tập trung chỉ đạo, triển khai tích cực, toàn diện các hoạt động trong chương trình hỗ trợ hợp tác xã theo Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Hội đã chủ động xây dựng các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện trong hệ thống Hội. Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh với đa dạng các hình thức tới cán bộ, hội viên, nông dân. Chủ động tổ chức và phối hợp tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức kinh tế tập thể, hợp tác xã cho cán bộ Hội, thành viên hợp tác xã. Phối hợp tham mưu các chính sách đào tạo bồi dưỡng; hỗ trợ các hoạt động đào tạo nghề; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường; ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ mới; hỗ trợ vốn phát triển sản xuất cho các hợp tác xã, tổ hợp tác. Với vai trò là thành viên Ban chỉ đạo chuyển đổi các hợp tác xã theo luật cũ sang hợp tác xã kiểu mới, Trung ương Hội đã tích cực chủ động triển khai các hoạt động tuyên truyền, vận động, hướng dẫn thành lập các hợp tác xã, tổ hợp tác. Các hợp tác xã, tổ hợp tác do Hội thành lập nói chung hoạt động có chất lượng, hiệu quả, các thành viên liên kết chặt chẽ trong sản xuất, giúp nhau về kiến thức, kinh nghiệm, nguồn vốn; nhiều hợp tác xã xây dựng được chuỗi giá trị trong sản xuất. Thông qua các hợp tác xã, tổ hợp tác đã thúc đẩy phát triển sản xuất, tăng sản lượng, chất lượng sản phẩm, nâng cao giá trị, thu nhập, cải thiện đời sống người nông dân, góp phần tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.
2. Một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân:
a. Tồn tai, hạn chế:
- Công tác triển khai, tuyên truyền nội dung Quyết định số 2261/QĐ-TTg, ngày 15/12/2014 của Thủ tướng Chính phủ đến cán bộ, hội viên nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác ở một số nơi còn chưa kịp thời, hình thức tuyên truyền chưa phong phú hiệu quả. Công tác tham mưu đề xuất của một số cấp Hội về thực hiện các giải pháp hỗ trợ cho nông dân xây dựng, phát triển hợp tác xã chưa cao.
- Công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức dành cho cán bộ hợp tác xã, tổ hợp tác do Hội tuyên truyền, vận động,hướng dẫn thành lập chưa nhiều và còn gặp nhiều khó khăn về kinh phí tổ chức.
- Hỗ trợ các hợp tác xã, tổ hợp tác trong các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, xây dựng nhãn hiệu hàng hóa, chỉ dẫn địa lý, xây dựng các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ hợp tác xã, tổ hợp tác còn hạn chế về quy mô, chất lượng và số lượng.
- Việc phối hợp chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ mới vào sản xuất nhằm hỗ trợ các hợp tác xã, tổ hợp tác nâng cao số lượng, chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn... chưa bền vững, còn mang tính thời vụ.
- Việc tranh thủ các nguồn vốn trong nước và ngoài nước để hỗ trợ cho hoạt động của Hội trong xây dựng phát triển hợp tác xã, tổ hợp tác chưa nhiều. Đa số các nguồn vốn hỗ trợ lồng ghép với các chương trình, dự án kinh tế - xã hội khác.
- Hội Nông dân một số nơi chưa quan tâm đến việc chỉ đạo, tuyên truyền, vận động hội viên nông dân tham gia và xây dựng các hợp tác xã kiểu mới theo luật, dẫn đến nhiều hội viên, nông dân, các tổ hợp tác có nguyện vọng, nhu cầu tham gia và phát triển thành hợp tác xã còn lúng túng, khó khăn trong việc thành lập các hợp tác xã mới.
b. Nguyên nhân:
* Nguyên nhân chủ quan:
- Nhận thức của một bộ phận cán bộ Hội về vai trò và hiệu quả của hợp tác xã trong nông nghiệp chưa sâu sắc, đầy đủ. Chưa thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của Hội trong công tác tuyên truyền, vận động, tư vấn, hỗ trợ, giúp đỡ hội viên nông dân xây dựng phát triển hợp tác xã.
- Một số cấp Hội chưa khắc phục khó khăn, chưa chủ động sáng tạo trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, lại có tư tưởng “được đến đâu hay đến đấy”. Coi việc phát triển kinh tế hợp tác là của Nhà nước, Hội Nông dân chỉ có vai trò tham gia.
- Năng lực của một số cán bộ trong việc tuyên truyền, vận động hội viên tham gia xây dựng và phát triển kinh tế tập thể trong nông thôn còn nhiều hạn chế. Chưa nhiệt huyết đi sâu, đi sát cơ sở để nắm bắt nguyện vọng, nhu cầu của hội viên trong xây dựng và phát triển hợp tác xã.
* Nguyên nhân khách quan:
- Trong những năm qua khu vực kinh tế tập thể, hợp tác xã đã bước đầu thoát ra khỏi khủng hoảng, đã và đang hồi phục, phát triển. Nhưng sự hồi phục còn rất chậm, thực trạng đang tồn tại nhiều khó khăn, yếu kém. Bên cạnh đó lại bị tác động tâm lý không tốt của người nông dân với kinh tế hợp tác theo mô hình cũ. Những yếu tố đó đã gây nhiều khó khăn, cản trở trong việc xây dựng và phát triển kinh tế tập thể của các cấp, các ngành nói chung và của Hội Nông dân Việt Nam nói riêng.
- Vai trò của Hội chưa được thể chế hóa trong các quy định của pháp luật nên tác động đến tư tưởng của một số cán bộ Hội các cấp, một bộ phận cán bộ, hội viên nông dân chưa toàn tâm, toàn ý tham gia xây dựng và phát triển kinh tế hợp tập thể.
- Nhiều mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã do Hội Nông dân tuyên truyền, vận động hội viên và trực tiếp thành lập nhưng không có nguồn kinh phí hỗ trợ thành lập nên hoạt động gặp nhiều khó khăn.
Phần thứ hai
XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN KINH TẾ TẬP THỂ, HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2021 - 2025
I. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG
Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, hướng dẫn hội viên nông dân tích cực xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tập thể trong nông thôn, mà nòng cốt là các hợp tác xã kiểu mới. Mỗi cấp Hội cần có những giải pháp thiết thực hiệu quả triển khai kế hoạch, chương trình, đề án. Đồng thời chủ động, sáng tạo và tích cực phối hợp với các nghành chức năng, các tổ chức kinh tế để tư vấn, hỗ trợ giúp đỡ hội viên nông dân phát triển các mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với sự phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.
II. MỤC TIÊU
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII Hội Nông dân Việt Nam nhiệm kỳ 2018 – 2023 đặt ra nhiệm vụ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động và hướng dẫn phát triển kinh tế tập thể trong nông nghiệp, nông thôn. Xác định mục tiêu cụ thể: Đến năm 2023. Đạt 100% số xã có ít nhất một mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã hoặc tổ hợp tác hoạt động có hiệu quả theo chuỗi giá trị do Hội Nông dân vận động và hướng dẫn thành lập.
III. ĐỀ XUẤT CÁC NỘI DUNG HỖ TRỢ PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ GIAI ĐOẠN 2021 – 2025
1. Đề xuất sửa đổi, bổ sung chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã.
- Đảng và Nhà nước cần có nhiều chính sách khuyến khích cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, tham gia xây dựng hợp tác xã với vai trò là thành viên nòng cốt để xây dựng chuỗi giá trị hàng hóa.
- Bổ sung nguồn ngân sách nhà nước riêng cho việc xây dựng và phát triển các mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã để thực hiện tuyên truyền, vận động, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên, nông dân về kinh tế tập thể, hợp tác xã. Đồng thời có nguồn kinh phí đào tạo nguồn nhân lực, hỗ trợ hoạt động các hợp tác xã mới thành lập.
- Chính phủ, Bộ Kế hoạch & Đầu tư, Bộ Tài chính quan tâm cấp nguồn ngân sách nhà nước cho Hội Nông dân Việt Nam triển khai thực hiện các nhiệm vụ được giao đó là:
+ Tuyên truyền chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, Nhà nước, vận động nông dân tích cực tham gia củng cố và xây dựng các mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã trong nông nghiệp.
+ Tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ, hội viên nông dân kiến thức về kinh tế tập thể, hợp tác xã.
+ Hình thành Quỹ tín dụng phát triển các mô hình kinh tế tập thể của Hội Nông dân Việt Nam.
+ Hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng cho các hợp tác xã do Hội Nông dân thành lập.
2. Đề xuất các giải pháp hỗ trợ triển khai thực hiện chính sách phát triển hợp tác xã giai đoạn 2021- 2025 của Hội Nông dân Việt Nam.
1- Tuyên truyền phổ biến chính sách pháp luật về kinh tế tập thể, hợp tác xã. Vận động cán bộ hội viên tham gia phát triển kinh tế tập thể.
- Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng: Trên cơ sở ký kết chương trình khung phối hợp với Bộ Thông tin và truyền thông, các cấp Hội tích cực ký kết với các cơ quan thông tin đại chúng của địa phương và dành một thời lượng cho tuyên truyền mô hình hội viên nông dân xây dựng hợp tác xã, tổ hợp tác đang làm ăn có hiệu quả.
- Tuyên truyền trực tiếp: Các cấp Hội chỉ đạo tập trung về cơ sở, nhất là ở chi, tổ hội. Mỗi năm, mỗi chi tổ hội ít nhất phải có 2 lần sinh hoạt theo chuyên đề để tuyên truyền cho hội viên nông dân về vai trò của kinh tế tập thể trong nền kinh tế thị trường hiện nay.
- Tuyên truyền bằng các ấn phẩm, xây dựng tài liệu tuyên truyền của Hội, tổ chức các hình thức sân khấu hóa…
Dự kiến kinh phí cho công tác tuyên truyền giai đoạn 2021 - 2025 của cả 3 hình thức trên là: 5 tỷ đồng
2- Tập huấn, bồi dưỡng kiến thức về kinh tế tập thể, hợp tác xã cho cán bộ Hội, cán bộ quản lý và thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác do Hội Nông dân thành lập.
- Nội dung tập huấn tập trung vào các quy định pháp luật về hợp tác xã trước khi thành cho các sáng lập viên hợp tác xã. Tư vấn, hướng dẫn xây dựng điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh; hướng dẫn và thực hiện các thủ tục thành lập, đăng ký và tổ chức hoạt động của hợp tác xã. Hướng dẫn thực hiện các thủ tục tổ chức lại hoạt động của hợp tác xã theo Luật Hợp tác xã năm 2012.
- Trong giai đoạn 2021 - 2025, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, dự kiến tổ chức 100 lớp bồi dưỡng kiến thức cho 5.000 cán bộ, hội viên, nông dân, cán bộ Hợp tác xã, tổ hợp tác (50 học viên/lớp, mỗi lớp mở 4 ngày).
- Nhu cầu kinh phí 100 triệu đồng/lớp. Tổng kinh phí hỗ trợ là: 5 tỷ đồng.
3- Phối hợp hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật và công nghệ mới cho cán bộ quản lý và thành viên hợp tác xã.
Trung ương Hội tiếp tục phối hợp với các ngành, các doanh nghiệp tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất; xây dựng các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, bảo quản, chế biến nông sản; tổ chức các cuộc thi sáng tạo kỹ thuật nhà nông nhằm khai thác, ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật công nghệ mới cho cán bộ quản lý hợp tác xã và thành viên hợp tác xã nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, số lượng sản phẩm, đem lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần xây dựng củng cố hợp tác xã phát triển bền vững.
Dự kiến trong gia đoạn 2021- 2025, tổ chức 2 cuộc thi sáng tạo kỹ thuật nhà nông, tổ chức 100 lớp tập huấn, xây dựng 100 mô hình ứng dụng khoa học kỹ thuật công nghệ mới. Tổng nhu cầu kinh phí 5 tỷ đồng.
4- Phối hợp, tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ.
Tham gia các chương trình xúc tiến thương mại; phối hợp tổ chức các hội chợ, hỗ trợ các hợp tác xã do Hội thành lập tham gia các Hội chợ triển lãm nông sản nhằm đẩy mạnh liên kết tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cung cấp thông tin, giá cả vật tư nông, hàng hóa nông sản, quảng bá nông sản, mở rộng thị trường tiêu thụ phẩn phẩm.
Trong giai đoạn 2021- 2025, Trung ương Hội dự kiến tổ chức 10 Hội chợ triển lãm nông sản tại 3 khu vực bắc, trung, nam. Tổng nhu cầu kinh phí đề xuất là 5 tỷ đồng.
5- Hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng hợp tác xã
Hội Nông dân tham gia hỗ trợ xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, kinh doanh cho các hợp tác xã do Hội Nông dân trực tiếp xây dựng. Bao gồm: Trụ sở, sân phơi, nhà kho, xưởng sơ chế, chế biến, điện, nước sinh hoạt, chợ, công trình thủy lợi, cơ sở hạ tầng vùng nuôi trồng thủy sản, cửa hàng vật tư nông nghiệp, hạ tầng giao thông...
Trong số 1.000 hợp tác mới xây dựng giai đoạn 2021 - 2025, Hội Nông dân dự kiến sẽ xây dựng 50 hợp tác xã điểm, điển hình.
Hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, chế biến sản phẩm là 200 triệu đồng/hợp tác xã.
Kinh phí hỗ trợ là: 50 hợp tác xã x 200 triệu đ/1HTX = 10 tỷ đồng
Tổng nguồn kinh phí hỗ trợ (1) + (2) + (3) + (4) + (5) là 30 tỷ đồng.
|
Nơi nhận:
-
Ban Kinh tế Trung ương;
-
Ban Dân vận Trung ương;
-
Văn phòng Trung ương Đảng;
-
Bộ Nông nghiệp&PTNT;
-
Bộ Kế hoạch và Đầu tư;
-
Thường trực TW Hội;
-
Lưu Ban Kinh tế,Văn phòng TW Hội.
|
T/M BAN THƯỜNG VỤ
PHÓ CHỦ TỊCH
(Đã ký)
Bùi Thị Thơm |