Thời gian gần đây, giá tôm hùm thương phẩm lao dốc khá mạnh. Anh Nguyễn Văn Nghĩa, Chủ tịch Hội Nông dân xã Nhơn Hải (TP Quy Nhơn, Bình Định), cho biết người nuôi tôm hùm thương phẩm ở địa phương này đang khốn đốn vì tôm mất giá bất thường.

Giá tôm hùm hiện nay giảm mạnh.

“Nếu cùng kỳ này năm ngoái tôm hùm sao có giá 1,8 triệu đồng/kg thì hiện nay chỉ còn 1,3 triệu đồng/kg. Lâu nay tôm hùm chủ yếu xuất sang Trung Quốc bằng đường tiểu ngạch, hiện nay thị trường này không còn thu mua tôm hùm nữa nên mới xảy ra sự cố này.

Trước đây thương lái ở Khánh Hòa tấp nập đổ về Nhơn Hải để thu mua tôm hùm thương phẩm, nay chẳng thấy một ai”, anh Nghĩa lý giải vì sao tôm hùm bỗng dưng ế.

Theo tính toán của anh Nghĩa, khi thả nuôi, các nhà lồng bè phải mua tôm hùm giống đến 400.000 đồng/con, cho ăn suốt chu kỳ nuôi khoảng 1 năm rưỡi mất khoảng 600.000 đồng tiền thức ăn/con nữa, cộng với hao hụt mấy chục phần trăm nên với cái giá 1,3 triệu đồng/kg người nuôi không còn lãi.

Đến thời điểm này, tôm hùm thương phẩm ở Nhơn Hải đã vào kỳ thu hoạch sau thời gian nuôi từ 15 - 18 tháng. Tuy nhiên, người nuôi tôm hùm ở địa phương cho biết, giá tôm hiện giảm rất sâu, từ 300.000 - 550.000 đồng/kg. Tôm thịt loại 1 có giá 1,65 triệu đồng/kg, giảm 550.000 đồng/kg so với cùng kỳ năm trước; tôm thịt loại 2 có giá 1,35 triệu đồng/kg, giảm 300.000 đồng/kg.

Ông Nguyễn Văn Điện, một hộ nuôi tôm hùm thịt ở thôn Hải Nam (xã Nhơn Hải), cho biết: “Trong vòng 5 năm trở lại đây, chưa bao giờ giá tôm hùm thịt giảm mạnh như năm nay, trước đây giá tôm hùm cũng có lúc giảm nhưng chỉ đến mức 100.000 - 150.000 đồng/kg là cùng, năm nay chênh lệch giữa giá loại 1 và loại 2 chênh đến 2 - 3 lần, tới 300.000 đồng/kg.

Theo thống kê của UBND xã Nhơn Hải, vụ nuôi năm 2018 - 2019, toàn xã có 45 hộ thả nuôi 92.300 con tôm hùm giống trên 24 bè nuôi; 65 hộ thả nuôi 50.000 con tôm thịt trên 36 bè nuôi.

Anh Nguyễn Văn Phương, một người nuôi tôm hùm ở thôn Bình Ba Tây, xã Cam Bình, TP Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa cho biết, hiện giá tôm hùm xanh ở mức 600.000 đồng/kg, giảm 400.000 đồng/kg so với tháng trước và giảm 120.000 đồng/kg so với thời điểm năm ngoái. Đối với tôm sao nguồn cung khan hiếm nên đã nhích lên 1,6 triệu đồng/kg loại 1, tăng 200.000 đồng/kg.

Theo anh Phương, với giá tôm xanh hiện tại thì mỗi lồng thả nuôi từ 400 - 500 con, sau khi trừ tất cả chi phí, hao hụt, người nuôi lãi trên dưới 15 triệu đồng là cùng. Còn đối với tôm sao (bông) năm nay thả nuôi tỷ lệ hao hụt cao. Như gia đình anh thả hơn 600 con, nhưng chỉ còn 100 con.

"Với giá tôm bông hiện nay, mà tôm nuôi hao hụt cao, thì người nuôi lỗ nặng hoặc không lãi mấy", anh Phương chia sẻ. Về nguyên nhân giá tôm hùm giảm, anh Phương không rõ, chỉ nghe thương lái nói Trung Quốc ít ăn, chứ họ có trực tiếp đi Trung Quốc đâu.

“Ở đây các đầu nậu mua tôm, sau đó sang lại cho thương lái khác có xe đông lạnh chở đi tiêu thụ. Chúng tôi chỉ nuôi, đến khi thu hoạch gọi thương lái. Họ hô giá bao nhiêu thì bán bấy nhiêu. Dù giá cao hay thấp cũng bán, chứ càng nuôi càng tốn chi phí". 

Người tôm hùm ở TX Sông Cầu (Phú Yên) cũng đang trong tình cảnh tương tự. Ông Nguyễn Thái Hải Anh, Phó trưởng phòng Kinh tế TX Sông Cầu, cho biết: “Giá tôm hùm sao ở Sông Cầu hiện nay chỉ 1,3 triệu đồng/kg, nhưng người nuôi muốn bán mà không ai mua. Tôm hùm xanh còn được thị trường tiêu thụ thì giá chỉ được gần 600.000 đồng/kg, trong khi trước đây loại tôm này có giá đến 850.000 đồng/kg”.

Người nuôi khốn đốn vì giá tôm hùm rớt nặng.

Tính đến hết quý I/2019, người dân TX Sông Cầu thả nuôi 67.290 lồng tôm thịt và 9.849 lồng nuôi tôm ươm. “Trong 6 tháng đầu năm 2019 người nuôi tôm hùm lồng ở Sông Cầu đã xuất bán khoảng 350 tấn tôm hùm thương phẩm, trong khi đó tổng sản lượng tôm hùm hàng năm của Sông Cầu là trên 1.200 tấn, như vậy hiện người nuôi tôm hùm ở Sông Cầu đang tồn khoảng 850 tấn tôm thương phẩm”, ông Anh cho biết.

Cũng theo ông Anh, đến chu kỳ thu hoạch mà tôm hùm không xuất lồng được sẽ rất hao hụt, bởi giai đoạn tôm đã “già” thì sức đề kháng yếu đi. Tôm hùm bị “giam” trong lồng, người nuôi vừa tốn thêm chi phí đầu vào, vừa ngay ngáy lo dịch bệnh tấn công.

Anh Huy, một đầu nậu thu mua tôm hùm ở xã Cam Bình, TP Cam Ranh xác nhận giá tôm hùm rớt nặng. Cụ thể, giá tôm xanh còn 590 ngàn/kg, năm ngoái thời điểm này 800.000 đồng/kg. Còn tôm hùm bông dao động khoảng 1,5 triệu đồng/kg, năm ngoái 1,7 - 1,8 triệu đồng/kg. Về giá tôm hùm thấp, theo anh Huy, do đường tiểu ngạch từ phía Trung Quốc đang thắt chặt, lượng tôm tồn ở cửa khẩu nhiều.

Một chuyên gia thủy sản cho biết, xuất khẩu tôm hùm và ốc hương của Việt Nam sang Trung Quốc chủ yếu bằng đường tiểu ngạch. Thời gian qua việc phía Trung Quốc thắt chặt đường tiểu ngạch là muốn Việt Nam phải xuất qua đường chính ngạch chứ không phải do sản phẩm của Việt Nam tồn dư kháng sinh hay không đảm bảo ATVSTP và nhu cầu tiêu thụ của họ vẫn rất lớn. Nếu các sản phẩm này được xuất qua đường chính ngạch thì phải do một công ty bên Trung Quốc sang thu mua và tất cả các chi phí sẽ đưa vào giá, phải tiến hành truy xuất nguồn gốc.

"Tôi nghĩ việc này thị trường sẽ tự điều chỉnh những việc làm mà nhà sản xuất bắt buộc phải tuân thủ để sản phẩm của mình tốt lên", vị này nêu quan điểm.