Tập huấn chương trình FFF tại xã An Bình, huyện Lạc Thủy, tỉnh Hòa Bình

Chương trình hỗ trợ rừng và trang trại giai đoạn II được triển khai ở tỉnh Hòa Bình tại địa bàn các xã: Tử Nê, Đông Lai (Tân Lạc), An Bình (Lạc Thủy) từ tháng 3/2019 và tiếp tục gia hạn đến tháng 12/2025. Mục tiêu chính của chương trình là nâng cao năng lực cho các tổ chức nông dân làm rừng và trang trại, các hộ người dân tộc thiểu số phát triển rừng, trang trại bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Vì vậy, trải qua 5 năm thực hiện, thông qua việc tham gia trực tiếp của các tổ hợp tác (THT), HTX, chương trình đã góp phần thúc đẩy phát triển sản xuất dưới tán rừng, tạo sinh kế, nâng cao thu nhập.

Chương trình đã thành lập được 3 nhóm nòng cốt tại 3 xã Đông Lai, Tư Nê và An Bình với 18 thành viên. Các nhóm xây dựng quy chế và hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ. Thông qua các buổi thảo luận, hội nghị bàn tròn liên ngành, đa ngành mà các cơ chế, chính sách có liên quan tới các THT, HTX cũng được thúc đẩy thuận lợi hơn; năng lực quản lý THT/HTX được cải thiện. Từ những nội dung được thảo luận nội bộ, thảo luận với chính quyền địa phương và các bên liên quan đã góp phần thêm tiếng nói, giải quyết những khó khăn cho các THT, HTX, nông dân làm rừng và trang trại. Cơ quan chức năng đã giới thiệu Doanh nghiệp, các ngân hàng cho HTX để tìm kiếm cơ hội hợp tác, kinh doanh và tiếp cận nguồn vốn vay để phát triển sản xuất; hỗ trợ các THT, HTX mang sản phẩm của mình giới thiệu, quảng bá tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh.

Đến nay, việc triển khai Chương trình FFF II đã giúp cho giúp 3 HTX thành lập mới là: HTX trồng Bưởi hữu cơ và Dịch vụ nông nghiệp Tân Đông, xã Đông Lai; HTX nuôi ong và trồng rừng trang trại tại xã Tử Nê (Tân Lạc); HTX Nông nghiệp hữu có công nghệ cao Hải Đăng, xã An Bình (Lạc Thủy). Nhờ đó, khả năng kinh doanh, tiếp cận thị trường và tài chính của các THT, HTX được tăng lên thông qua chuỗi giá trị gắn bình đẳng giới và cung cấp dịch vụ cho các thành viên… Đã hỗ trợ 107 sản phẩm nông sản, trong đó 86 sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử Postmart, Voso. Đồng thời tổ chức các khóa tập huấn kỹ thuật về trồng rừng gỗ lớn, trồng bưởi hữu cơ, trồng nấm, nuôi gà, nuôi ong, nông lâm kết hợp.

Điển hình trong số đó là gia đình ông Trần Hồng Năng, xóm Tân Lai, xã Đông Lai (Tân Lạc) là hộ trồng bưởi thuộc HTX trồng bưởi hữu cơ và dịch vụ Tân Đông. Được giới thiệu tham gia Chương trìnhFFF II, ông được Hội Nông dân các cấp tạo điều kiện đào tạo về kỹ thuật sản xuất, chăm sóc và triển khai thực hiện mô hình trồng xen cây gừng dưới tán bưởi hữu cơ. Ông Năng chia sẻ: Năm 2021, tôi bắt đầu tham gia vào Chương trình FFF II. Cùng sự đồng hành, hỗ trợ của chương trình cũng như các cấp Hội Nông dân tỉnh, huyện, gia đình tôi bắt đầu trồng xen gừng dưới tán bưởi hữu cơ trên diện tích 0,2ha. Với kỹ thuật chăm sóc, cách phòng bệnh cho cây đã được tập huấn, mô hình phát triển tốt. Mỗi năm, diện tích trồng gừng mang lại cho gia đình thêm nguồn thu khoảng trên 5 triệu đồng.

Năm 2023, các THT, HTX đã chủ động lên kế hoạch và trao đổi với thúc đẩy viên các cấp, Ban Quản lý Chương trình FFF II – Hội Nông dân tỉnh để phối hợp triển khai thực hiện các hoạt động và đưa ra phương án phù hợp, hiệu quả nhất. Trong năm, 3 dự án nhỏ và 7 mô hình sản xuất, kinh doanh rừng, trang trại của các THT, HTX do Chương trình FFF II hỗ trợ tiếp tục đạt kết quả tích cực. Trong đó, có 1 hợp đồng hợp tác sản xuất và tiêu thụ sản phẩm đã được ký kết; các HTX, THT được tham gia gian hàng tại các hội chợ tổ chức ngoài tỉnh để quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, nhiều sản phẩm đã được khách hàng đánh giá cao. Ngoài ra, Chương trình FFF II Hội Nông dân tỉnh đã phối hợp xây dựng kế hoạch và trồng được 54,8ha rừng với các loại cây: keo, vù hương, dổi, tếch, lát…; xây dựng 31 mô hình trồng rừng gỗ lớn, mô hình trồng cây dược liệu dưới tán rừng, mô hình nông, lâm kết hợp với thích ứng biến đổi khí hậu.

Cũng qua chương trình, tại các THT, HTX đã thành lập Quỹ tín dụng xanh để hỗ trợ các thành viên vay vốn phát triển chăn nuôi, trồng rừng. Đến nay, có 4 THT, HTX đã xây dựng được quỹ với tổng số tiền 120 triệu đồng, cho 15 thành viên vay vốn. Cùng với hỗ trợ trồng cây dược liệu, nuôi ong dưới tán rừng giúp người dân tạo sinh kế; thông qua Chương trình FFF II, Viện Nghiên cứu Lâm sinh phối hợp với Hội Nông dân tỉnh triển khai xây dựng 9 mô hình trồng rừng gỗ lớn thâm canh, nông lâm kết hợp một số loài cây có giá trị kinh tế cao với tổng diện tích 11ha tại một số xã của 2 huyện Tân Lạc và Cao Phong. Qua đó góp phần nâng cao giá trị kinh tế của rừng trên một diện tích canh tác, phát triển kinh tế rừng bền vững đa lợi ích, giúp nông dân giảm nghèo, làm giàu từ rừng.

Các hoạt động của nông dân tham gia Chương trình FFF II bám sát vào mục tiêu giảm thiểu, thích ứng, chống chịu với biến đổi khí hậu thông qua việc tham gia trực tiếp của các THT, HTX và lồng ghép với các biện pháp sinh kế tổng hợp. Hội Nông dân tỉnh phối hợp tổ chức 2 cuộc hội thoại, tập huấn về giảm thiểu thích ứng với biến đổi khí hậu; tập huấn sản xuất nông nghiệp hữu cơ và hệ thống đảm bảo có sự tham gia (PGS); phối hợp với Viện nghiên cứu lâm sinh, thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam để xây dựng 9 mô hình trồng rừng gỗ lớn và cây dược liệu dưới tán rừng như: Cây Giổi, Vù Hương, Tếch, Lát, Keo, Cát Sâm. Qua đó đã nâng cao nhận thức cho các THT, HTX về tác động của biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông, lâm nghiệp hiện nay và triển khai các giải pháp nhằm thích ứng với biến đổi khí hậu.

Nhìn chung, Chương trình FFF đang mang lại những tác động tích cực đến người dân trên địa bàn dự án tại tỉnh. Chương trình đã khuyến khích sự tham gia của phụ nữ, thanh niên và người dân tộc thiểu số, tăng thu nhập và nâng coa đời sống Nhân dân. Trung bình mỗi hộ dân tham gia tăng từ 20-30% so với trước khi tham gia. Tư duy sản xuất dần chuyển sang hướng tập trung, quy mô lớn. Bên cạnh đó, các THT, HTX sản xuất rừng và trang trại được hỗ trợ đã chuyển đổi mô hình sản xuất nông, lâm kết hợp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu như hạn hán, lũ lụt.

Thông qua đó, chương trình FFF II còn góp phần nâng cao năng lực cho các THT, HTX sản xuất rừng và trang trại về phát triển tổ chức, cách thức quản lý, sản xuất, kinh doanh rừng và trang trại theo chuỗi hiệu quả. Khuyến khích sự tham gia của phụ nữ, thanh niên và người dân tộc thiểu số trong sản xuất, kinh doanh các sản phẩm lâm, nông nghiệp, phát triển rừng bền vững, gia tăng giá trị từ rừng và cảnh quan rừng. Đồng thời giúp các HTX, THT khai thác tiềm năng về dịch vụ văn hóa, xã hội của địa phương để cung cấp cho các thành viên và cộng đồng. Đặc biệt, từ những hội viên Hội Nông dân, thành viên THT, HTX, những cách làm hay, sáng tạo từ Chương trình FFF II đã lan tỏa sang bà con chưa vào THT, HTX.

Một số hình ảnh tập huấn chương trình Rừng và Trang trại tại các xã Tử Nê, Đông Lai (Tân Lạc), An Bình (Lạc Thủy) tỉnh Hòa Bình