Thanh Hoá đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại sản phẩm OCOP thông qua các hội chợ; cửa hàng trưng bày, giới thiệu; sàn thương mại điện tử.

Tính đến tháng 7/2025, Thanh Hóa có 645 sản phẩm OCOP, trong đó có 2 sản phẩm OCOP 5 sao, 59 sản phẩm 4 sao. Sau 6 năm phát triển, đã có hàng trăm chủ thể OCOP tham gia được công nhận lại hoặc nâng sao cho sản phẩm. Đặc biệt, hầu hết các sản phẩm sau khi được công nhận đều nỗ lực làm mới và đã lan tỏa thương hiệu, từng bước vươn ra thị trường.

Nhận diện khó khăn

Mặc dù Thanh Hóa đã phát triển được hệ thống sản phẩm OCOP rộng khắp ở trên địa bàn tỉnh, song không phải sản phẩm nào cũng thuận lợi trong việc phát triển thị trường. Do đó, không ít chủ thể loay hoay để đưa sản phẩm ra thị trường.

Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Yên Lạc (xã Yên Thọ mới) Phạm Công Bảo cho biết, mặc dù sản phẩm miến dong riềng Yên Lạc được đánh giá là có chất lượng tốt, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng nhưng do năng lực sản xuất của HTX hạn chế, không đủ nguyên liệu để sản xuất số lượng lớn nên sản phẩm chủ yếu sản xuất theo mùa.

Ngoài ra, đội ngũ quản lý HTX không có đủ trình độ quản lý và khả năng ứng dụng công nghệ số để tiếp cận thị trường hiện đại nên sản phẩm chủ yếu tiêu thụ trong tỉnh thông qua những đầu mối quen, chưa vươn được ra những thị trường mới.

Thực tế cho thấy, không ít sản phẩm OCOP “made in Thanh Hóa” dù có chất lượng tốt, được thị trường đón nhận, song vẫn chưa thể vươn ra thị trường. Nguyên nhân được ngành chuyên môn đưa ra là do phần lớn chủ thể sản xuất sản phẩm OCOP có năng lực sản xuất nhỏ lẻ, trình độ và kiến thức quản trị hạn chế, khó thích ứng với cơ chế thị trường.

Nhiều chủ thể chưa ứng dụng khoa học - công nghệ vào quá trình sản xuất, chủ yếu là sản xuất thủ công và bán thủ công. Cùng với đó, chưa có tính sáng tạo để có những sản phẩm OCOP mới, nhiều sản phẩm có tính tương đồng cao, bao bì mẫu mã thiếu tính sáng tạo, chưa thu hút được khách hàng...

Nỗ lực làm mới

Được công nhận là sản phẩm OCOP năm 2023, cơ sở sản xuất miến gạo Dương Vân, xã Hoằng Hóa xác định tiếp tục đổi mới và phát triển sản phẩm để xứng tầm với danh hiệu OCOP. Ngay sau khi được công nhận OCOP, cơ sở sản xuất đã đầu tư dây chuyền sản xuất miến tự động từ khâu đánh bột đến ép miến và cán sợi, đặc biệt là cải tiến tấm phơi miến truyền thống bằng lưới để bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Trung bình cơ sở sản xuất đạt 2 – 3 tạ miến/ngày.

Ông Lê Văn Dương, chủ cơ sở chia sẻ, để làm ra sợi miến trắng, dai, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, cơ sở luôn tuân thủ các yêu cầu không dùng hóa chất tẩy trắng, không pha phẩm màu, không chất bảo quản, phơi miến tự nhiên dưới trời nắng dịu để sợi khô dần, đóng gói, bảo quản sản phẩm đúng quy trình. Vì vậy, sản phẩm miến gạo Dương Vân có chất lượng đảm bảo, màu sắc đẹp, vị thơm ngon.

Ông Dương cho biết thêm, không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm, cơ sở của ông đã thiết kế, in bao bì sản phẩm khá bắt mắt, vừa thể hiện được tính truyền thống, vừa có nét riêng thu hút khách hàng, người tiêu dùng.

Tại xã Thượng Ninh (thuộc huyện Yên Cát cũ), nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương về trồng và chế biến sản phẩm mắc ca, HTX Mắc ca Thành Phát đã đầu tư hệ thống máy móc, nguyên liệu đầu vào cũng như nguồn nhân lực duy trì sản xuất sản phẩm. Với nỗ lực tìm kiếm thị trường, đổi mới phương thức sản xuất, đa dạng mẫu mã sản phẩm và tuân thủ các quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm trong chế biến.

Giám đốc HTX Mắc ca Thành Phát Đỗ Trọng Học cho biết, năm 2023 sau khi được công nhận sản phẩm OCOP, sức sản xuất và thị trường tiêu thụ của sản phẩm tăng lên. Không chỉ chú trọng đến việc thu mua nguyên liệu mà trong chế biến sản phẩm, HTX đã có nhiều đổi mới. Bên cạnh mắc ca sấy truyền thống, HTX chế biến thêm nhiều loại sản phẩm đáp ứng nhu cầu, thị hiếu người tiêu dùng như: Bánh ăn kiêng mắc ca; sữa hạt mắc ca; mắc ca tách vỏ... Các sản phẩm với hình thức mẫu mã đẹp, có tem mác, gắn với truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tạo sự tin cậy cho người tiêu dùng. Để tăng sức tiêu thụ cho sản phẩm, HTX đã kết nối với các chuỗi nhà hàng, siêu thị, các tour, điểm du lịch trong và ngoài tỉnh.

“HTX cũng đã đầu tư hàng trăm triệu đồng để mua sắm máy sấy thăng hoa, máy đóng gói, hút chân không và bóc hạt để giữ được hương vị, màu sắc của sản phẩm. Nhờ đó, sản phẩm được người tiêu dùng ưa chuộng, tiêu thụ rộng rãi tại Thanh Hóa và nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước”, ông Học chia sẻ.

Ông Phan Xuân Hùng, Tổ trưởng Tổ quản lý OCOP thuộc Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh Thanh Hoá cho biết, bên cạnh việc hỗ trợ, khuyến khích các chủ thể phát triển sản phẩm OCOP, Văn phòng Điều phối Chương trình XDNTM tỉnh thường xuyên phối hợp với các địa phương kiểm tra, giám sát việc thực hiện, duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP. Đồng thời, tổ chức nhiều lớp tập huấn, diễn đàn chia sẻ kinh nghiệm xây dựng, phát triển sản phẩm OCOP để các chủ thể nỗ lực làm mới cho sản phẩm của mình. Qua đó, nhiều sản phẩm ngày càng khẳng định được chất lượng, thị trường tiêu thụ, từng bước vươn ra thế giới.

Đẩy mạnh xúc tiến thương mại

Nắm bắt được những hạn chế đó, các sở, ngành, đơn vị có liên quan của tỉnh Thanh Hoá đã tổ chức, phối hợp tham gia nhiều hội nghị kết nối cung cầu, quảng bá sản phẩm để các sản phẩm OCOP có thêm cơ hội kết nối, giao lưu với đối tác tiềm năng. Đồng thời, hỗ trợ xây dựng các điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP để trở thành bước trung gian, góp phần tìm kiếm được các đơn vị tiêu thụ sản phẩm uy tín ở thị trường cả nước thông qua các kênh khác nhau như bán lẻ, online, cửa hàng, siêu thị... mang lại doanh thu khá cao.

Ngoài ra, để góp phần hỗ trợ các sản phẩm OCOP về thị trường tiêu thụ, ngay từ năm 2020 tỉnh Thanh Hóa đã nghiên cứu, vận dụng cơ chế để hỗ trợ mở các cửa hàng trưng bày, bán sản phẩm OCOP. Đến nay, toàn tỉnh đã có 22 điểm trưng bày, bán sản phẩm OCOP được thành lập có sự đầu tư hỗ trợ của nhà nước và hàng chục điểm bán hàng của cá nhân.

Bà Đào Thị Lương, phụ trách điểm trưng bày và giới thiệu sản phẩm OCOP xứ Thanh tại phường Đông Thọ (nay là phường Hạc Thành) cho biết, cửa hàng là một trong những giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP, giúp các sản phẩm OCOP được biết đến rộng rãi. Đồng thời, cửa vừa hỗ trợ các chủ thể sản xuất của tỉnh tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm vừa kết nối, quảng bá để các sản phẩm OCOP vươn xa, đi đến các tỉnh, thành phố khác trong cả nước, thậm chí là xuất khẩu, từ đó mang lại lợi ích kinh tế cao hơn cho người sản xuất.

Nhằm đồng hành với phong trào phát triển sản phẩm OCOP ở khu vực nông thôn, nhất là hỗ trợ chủ thể sản xuất xây dựng thương hiệu và phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm OCOP, các sở, ngành, địa phương trong tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp thiết thực, như tổ chức tập huấn cho các chủ thể OCOP về bán hàng trực tuyến, kỹ năng sử dụng các sàn thương mại điện tử tiêu thụ sản phẩm.

Hiện tại, khoảng 400 sản phẩm OCOP của Thanh Hóa đang có mặt trên các nền tảng thương mại điện tử voso.vn, posmart.vn, lazada, shopee, tiki. Thông qua việc đưa các sản phẩm lên sàn thương mại điện tử đã góp phần đẩy mạnh tiêu thụ nông sản, thực phẩm an toàn trên địa bàn tỉnh và giúp các doanh nghiệp, HTX tăng doanh số bán hàng bình quân từ 15 - 20%/năm.

Ngoài ra, các chương trình xúc tiến thương mại được tổ chức cũng là cầu nối để sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng, giúp các sản phẩm lan tỏa rộng rãi hơn, không chỉ bảo vệ thương hiệu đặc sản quê hương, mà còn góp phần phát triển kinh tế bền vững cho các địa phương trong tỉnh.