Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức trước Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Ảnh: FBNV)

Tại lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 diễn ra ở Quảng trường Ba Đình sáng nay (2/9), bên cạnh 13 giọng đọc thuộc Tổ thuyết minh, có một giọng nói quen thuộc vang lên trước màn biểu diễn của khối nghệ sĩ tại phần cuối chương trình. Đó chính là “giọng đọc huyền thoại” của Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức. Ở tuổi 78, ông vẫn giữ được giọng nói trầm ấm và khí chất, truyền cảm xúc và niềm tự hào cho đông đảo người theo dõi.

Chia sẻ với Dân Việt, NSND Lê Chức bày tỏ niềm hạnh phúc khi được đóng góp trong một sự kiện lớn của dân tộc. “Ở tuổi gần 80, tôi vinh dự cất giọng đọc của mình, để đồng vọng cùng hàng triệu người Việt Nam tại thời khắc lịch sử. “Đồng vọng” bởi tôi may mắn được đại diện cho tiếng nói của nhiều thế hệ - những người đang sống, những người đã ngã xuống. Chỉ khi hiểu được giá trị của Tổ quốc, giá trị của những hy sinh và cống hiến, ta mới có thể truyền tải được cảm xúc tới những người lắng nghe mình”.

Sinh năm 1947 trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật, cha NSND Lê Chức là nhà thơ, nhà viết kịch nổi tiếng Lê Đại Thanh – người từng là Chủ tịch Ủy ban kháng chiến lâm thời Hải Phòng, tên ông hiện được đặt cho một con đường tại thành phố này. Mẹ của NSND Lê Chức đam mê đóng kịch và là người đầu tiên thể hiện thành công hình tượng người nữ anh hùng Võ Thị Sáu trên sân khấu. Chị gái ông là Nghệ sĩ Ưu tú Lê Mai, người quen thuộc với khán giả truyền hình trong các bộ phim Bà nội không thích ăn Pizza, Nếp nhà…

Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức cho rằng con đường nghệ thuật với ông là “thiên mệnh”. “Cha đã truyền cho tôi phẩm chất của một người lính, đồng thời hun đúc tình yêu nghệ thuật từ trong truyền thống gia đình. 6 năm tu nghiệp tại Liên Xô cùng nền đào tạo nghiêm ngặt trong nước càng tôi luyện để tôi gắn bó với nghề. Tôi đã đi đến chiến trường, từng là chiến sĩ bắn pháo tầm thâp, nên tôi đọc lời bình bằng niềm tự hào của một người lính, từng đội mũ tai bèo khi ra trận...

Tôi luôn phân biệt rõ ràng giữa nghề và nghiệp. Nghề là công việc để mưu sinh, để có thu nhập nuôi sống bản thân và gia đình. Còn nghiệp là lẽ sống, là thiên mệnh. Tôi chọn nghiệp văn nghệ sĩ, và tôi xác tín rằng mình được sinh ra để đi trên con đường ấy”.

Mỗi lần thuyết minh tại các sự kiện lớn, với Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức, đó là một nghi thức thiêng liêng: “Với tôi, tiếng Việt không chỉ là công cụ hành nghề, mà còn là di sản, là giá trị văn hóa quan trọng. Giọng đọc của tôi, nếu có gì đặc biệt, thì đó là thiên mệnh mà Thượng đế giao phó. Trong hàng triệu người nói tiếng Việt, có những giọng được chọn để trở thành đại diện. Tôi ý thức mình phải giữ sự chuẩn mực ấy.

Tôi họ Lê, quê tổ ở Thọ Xuân (Thanh Hóa), nhưng được lớn lên ở một trung tâm lẫn lộn “n” và “l” là Hải Phòng. Vậy mà trong giọng và tiếng của tôi không có một âm tiết nào của thổ âm các tỉnh thành, đó có lẽ là nhân duyên trời ban tặng.

Văn hóa chính là cái đẹp. Nghệ sĩ là những người có trách nhiệm lan tỏa, nhân lên cái đẹp từ một thành nhiều, từ cá nhân thành cộng đồng. Con đường văn hóa cũng như con đường Đạo – không có điểm dừng, càng đi càng mở ra trước mắt”.

Trong buổi lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, cháu gái của NSND Lê Chức – NSND Lê Khanh cũng có mặt trong đoàn nghệ sĩ tiêu biểu tham gia diễu hành. “Điều này vừa là niềm tự hào, xúc động với tôi - khi được chứng kiến đồng nghiệp đi qua lễ đài, vừa là hạnh phúc của một gia đình nghệ sĩ khi hai thế hệ cùng góp mặt. Theo những cách khác nhau, chúng tôi đều hòa mình vào niềm vui chung của dân tộc”.

Trước đó, giọng đọc của Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức cũng vang lên tại concert quốc gia Tổ quốc trong tim, trong phần diễu binh của 68 quân nhân - khối đội ngũ Quân đội nhân dân Việt Nam tham gia lễ duyệt binh tại Quảng trường Đỏ (Moscow, Nga) trên sân khấu.

Khi ông cất lời bình, nhiều khán giả cho biết họ “nổi da gà”, "xúc động đến run người" trong không khí thiêng liêng của những ngày kỷ niệm ý nghĩa.

Ông còn là người viết kịch bản và thuyết minh cho tác phẩm nghệ thuật “Hoa độc lập – Hồn thiêng đất nước” - chương trình nghệ thuật đặc biệt của Nhà hát Múa rối Quốc gia Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. “Kịch bản chọn lọc những dấu mốc lớn trong lịch sử, từ thời Hùng Vương với Thánh Gióng, chiến thắng sông Như Nguyệt thời Lý, khởi nghĩa Lam Sơn với “Bình Ngô đại cáo”, Cách mạng tháng Tám 1945 cho đến đại thắng mùa xuân 1975. Qua đó, tác phẩm khắc họa tinh thần bất khuất, khát vọng độc lập và sự đoàn kết dân tộc được phù trợ bởi hồn thiêng sông núi”, Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức chia sẻ.

Những lần góp mặt tại các sự kiện gần đây tiếp tục khẳng định sức sáng tạo vượt qua tuổi tác của "giọng đọc huyền thoại". Ở tuổi 80, ông quan niệm mình làm nghệ thuật bằng hết sức lực, kiến thức và trách nhiệm, chưa bao giờ nghĩ đến đồng tiền. “Số tiền tôi nhận được, tôi đều dùng để giúp trẻ em nghèo, trẻ khuyết tật. Với tôi, sống chính là để chia sẻ, để cống hiến và để thấy mình vẫn còn có ích cho đời” – Nghệ sĩ Nhân dân Lê Chức thổ lộ.